Όταν ο άνθρωπος δημιούργησε τους εξωγήινους.

Ο Homo sapiens ως το μόνο σωζόμενο ανθρωποειδές έχει τη δυνατότητα να δημιουργεί, δαίμονες, θεούς, μύθους κι αυταπάτες. Οι S. Ortoli, N. Witkowski προσπαθούν να κατανοήσουν το μύθο γύρω από τους εξωγήινους στο βιβλίο τους: «Η μπανιέρα του Αρχιμήδη». Σε μετάφραση Ανδρέας Ι. Κασσέτας, εκδόσεις Σαββάλας. 

Σε βιβλίο του που κυκλοφόρησε το 1993 ένας Γάλλος δημοσιογράφος εξέφρασε μέσω του τίτλου έναν εύθραυστο συσχετισμό: UFO, η επιστήμη προοδεύει. Με την ισοπεδωτική αυτή μεταφορά ο συγγραφέας καταφέρνει ένα καίριο κτύπημα στην πεποίθηση ότι οι εξωγήινοι επισκέπτες όντως υπάρχουν. Στο μεταξύ, η επιστήμη σαν ένα μικρό εργατικό μυρμήγκι συσσωρεύει με αργούς ρυθμούς τις αποδείξεις αυτής της αποκάλυψης. Επιπρόσθετα, και πιθανόν χωρίς να το συνειδητοποιεί, ο Γάλλος δημοσιογράφος αναγνωρίζει ότι η σύγχρονη επιστήμη είναι για τον μέσο πολίτη κάτι σαν ένας στόλος ιπτάμενων δίσκων, που περιφέρονται πάνω από την καθημερινή μας ζωή και μέσα από τις εκδηλώσεις τους εμφανίζονται αόρατοι και ακατανόητοι. Διότι καθετί που έχει σχέση με τα UFO μας οδηγεί στην επιστήμη. Και πρώτο απ' όλα η ληξιαρχική πράξη της γέννησής τους, το έτος 1947.

Στις 24 Ιουνίου της χρονιάς εκείνης ο Κένεθ Άρνολντ, κάτοικος μιας μικρής πόλης του Αϊντάχο των Ηνωμένων Πολιτειών, ενώ βρισκόταν σε πτήση ανάμεσα στο όρος Ρενιέ και στο όρος Άνταμς της Πολιτείας Ουάσιγκτον, διέκρινε κάποια στιγμή μέσα από το σκάφος του εννέα λαμπερά αντικείμενα να ίπτανται σε ύψος 3.000 μέτρων με ταχύτητα 1.700 χιλιομέτρων την ώρα, μια ταχύτητα απίστευτα μεγάλη για εκείνη την εποχή. Σε ερώτηση του Μπιλ Μπέκετ, δημοσιογράφου μιας τοπικής εφημερίδας, είπε ότι καθένα από τα παράξενα αυτά αντικείμενα περιδινιζόταν όπως ένας δίσκος που χοροπηδά πάνω σε νερό. Η φράση του αυτή είχε συνέπειες. Κατά τις επόμενες ώρες η μεταφορά θα αποδοθεί ως περιγραφή και οι «ιπτάμενοι δίσκο» (flying saucers) -σύμφωνα με τη διατύπωση του ευφάνταστου αρχισυντάκτη της τοπικής εφημερίδας- θα κάνουν την εμφάνισή τους στα πρωτοσέλιδα όλων των εφημερίδων των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο χορός των ιπτάμενων δίσκων είχε αρχίσει.

Το ενδιαφέρον των Αμερικανών ανέβηκε κατακόρυφα και με ταχύτατους ρυθμούς, αν κρίνουμε από τη σφυγμομέτρηση που έκανε το Ινστιτούτο Γκάλοπ στις 19 Αυγούστου του 1947. Στους δέκα Αμερικανούς πολίτες, οι εννέα είχαν ακούσει για ιπτάμενους δίσκους τη στιγμή που δύο ή το πολύ τρεις στους δέκα ήξεραν κάτι για το σχέδιο Μάρσαλ για την ευρωπαϊκή ανοικοδόμηση. Για όλους εκείνους που παθιάστηκαν με αυτή την ιστορία, καθώς και με τις άλλες που ακολούθησαν, ένας καινούριος όρος θα παραγκωνίσει τον αρχικό -ιπτάμενοι δίσκοι- και θα «στεγάσει» όλα τα παράξενα αντικείμενα, για τα οποία ποικίλες μαρτυρίες άρχισαν να καταφθάνουν από τη Φινλανδία και από τη Σουηδία κατά την αμέσως επόμενη χρονιά. Ιπτάμενα πούρα, πύραυλοι-φαντάσματα και φλεγόμενες σφαίρες, θα αρχίσουν όλα μαζί να περιγράφονται ως UFO (Unidentified Flying Objects), ιπτάμενα δηλαδή αντικείμενα άγνωστης ταυτότητας. Οι ερευνητές της αμερικανικής αεροπορίας, θέλοντας να αποδώσουν σε μία γλώσσα πιο επιστημονική την λαϊκής προέλευσης αρχική φράση ιπτάμενοι δίσκοl, επέβαλαν τα αρχικά UFo. Κάνοντας αυτό, σημειώνει ο Κιθ Τόμσον στο βιβλίο του Angels and Aliens, θέλησαν να προσδιορίσουν τα αντικείμενα αυτά ως υπαρκτά αντικείμενα -κάτι που έπρεπε βέβαια να αποδειχθεί- αλλά και ως αντικείμενα άγνωστης ταυτότητας, θεώρηση που προϋπέθετε ότι η ταυτότητά τους ήταν αδύνατον να καθοριστεί.

Πενήντα χρόνια πέρασαν και στο αρχικό ερώτημα «εάν τα UFO είναι πραγματικά αντικείμενα ή παράγωγα του συλλογικού υποσυνείδητου» καμιά πειστική απάντηση δεν έχει ακόμα δοθεί. Η αρχική όμως αυτή διάζευξη ξεπερνιέται καθώς διαπιστώνεται ότι οι ιστορίες με τα UFO χάνουν το ενδιαφέρον τους από τη στιγμή που η εξέλιξή τους οδηγεί στην περιγραφή της «επαφής» με τα εξωγήινα όντα. Όσες αφηγήσεις, τόσο ανούσιες ήταν οι περιγραφές των «συναντήσεων». Τα σίριαλ των αρχικών διηγήσεων τα διαδέχτηκαν ανούσιοι και θλιβεροί αυτοσχεδιασμοί περί συναντήσεων κατά τις οποίες τα άτομα που είχαν έρθει σε επαφή με εξωγήινους είχαν ξεχάσει όλες τις λεπτομέρειες της συνάντησης. Όλο το αρχικό φολκλόρ με ίχνη επισκεπτών, λαμπερά αντικείμενα και νυχτερινές εμφανίσεις εικονογραφεί μόνο το πρώτο μέρος των διηγήσεων, οι οποίες εξασθενίζουν από τη στιγμή που αρχίζουν οι περιγραφές των γκρίζων ή πράσινων επισκεπτών και των πιλότων που οδηγούσαν τα διαστρικά σκάφη. Ας ξεχάσουμε, όμως, με τη σειρά μας το αρχικό ερώτημα για να ασχοληθούμε μ' ένα άλλο εξίσου ενδιαφέρον με αυτό. «Γιατί τα UFO εμφανίστηκαν σ' αυτή τη συγκεκριμένη ιστορική στιγμή;»

Κατ' αρχήν δεν πρόκειται για την πρώτη εμφάνιση αντικειμένων στον ουρανό. Μέσα στους μύθους των ιθαγενών της Γουιάνα υπάρχουν παράξενα αντικείμενα μεγάλης ποικιλομορφίας που διασχίζουν τους ουρανούς και σύμφωνα με τον Λεβί Στρος συνδέονται με τα αντίστοιχα αντικείμενα της εποχής μας. Απ' όπου όμως και να προέρχονται όλα αυτά, η πρώτη εμφάνιση, η βασιζόμενη σε καταγραμμένες μαρτυρίες, ανάγεται στα χρόνια τα αμέσως μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο. 

Δύο χρόνια πριν από τη μαρτυρία του Κένεθ Άρνολντ, ένα αλλόκοτο φωτεινό μανιτάρι φώτισε τον ουρανό της Τζορνάντα ντελ Μουέρτο στην περιοχή του Νιου Μέξικο. Η πρώτη αυτή ατομική βόμβα εξερράγη τη Δευτέρα 16 Ιουλίου 1945 στις 5.29 το πρωί. Ο Κένεθ Μπαίνμπριτζ, υπεύθυνος για το επιχείρημα «Τρίνιτω», στράφηκε τότε προς τον Οπενχάιμερ και του είπε: «Από 'δώ και πέρα είμαστε όλοι παιδιά της καινούριας κατάρας». Λίγες μέρες αργότερα, δύο τέτοιες βόμβες αφάνισαν πρώτα τη Χιροσίμα και αμέσως μετά το Ναγκασάκι. Για πρώτη φορά στην ιστορία του ο άνθρωπος διέθετε ένα όπλο ικανό να καταστρέψει τον πλανήτη. Αυτή τουλάχιστον είναι η εντύπωση που αποκομίζουν οι Δυτικοί καθώς κοιτάζουν τις φωτογραφίες με τις δύο γιαπωνέζικες πόλεις - ή μάλλον με ό,τι απέμεινε από αυτές. Από 'δώ και πέρα η επιστήμη παύει να είναι αθώα στα μάτια τουλάχιστον της κοινής γνώμης. Η επιχείρηση «Τρίνιτυ» συμβολίζει μία εξέλιξη αναμενόμενη από την εποχή του ΑΙ Παγκοσμίου πολέμου. Οι επιστήμονες δεν θα είναι πια εξερευνητές της ωφέλιμης και αμερόληπτης Γνώσης, η οποία αποβλέπει στο καλό της Ανθρωπότητας και μόνον σ'αυτό. Η επιστήμη πέθανε' ζήτω η τεχνοεπιστήμη.

Υπάρχει μέσα σ' όλα αυτά κάτι που να οδηγεί σε ιπτάμενους δίσκους; Ίσως το όνειρο για μια υπέρτατη πανάγαθη δύναμη που θα ήταν ικανή να ελέγχει την ανθρώπινη επιστήμη και να περιορίζει την παντοδυναμία της. Αυτό εξάλλου εκφράζεται και με το φιλμ The day the Earth stood sti11 (Η μέρα που η Γη έμεινε ακίνητη) που γύρισε το 1951 ο Ρόμπερτ Γουάιζ. Σ'αυτό αφηγείται την ιστορία ενός πλάσματος που ήρθε από κάποιο άστρο και ζήτησε από τους κατοίκους της Γης να σταματήσουν τις πυρηνικές δοκιμές. Σαράντα χρόνια αργότερα, ένα παρόμοιο μήνυμα υπάρχει και στο φιλμ Η Άβυσσος, όπου οι εξωγήινοι, κρυμμένοι σε μια ωκεάνια τάφρο, ματαιώνουν την έκρηξη μιας υδρογονοβόμβας. Κάτι που φέρνει στο μυαλό λευκή μαγεία, ίσως και μαύρη. Ο ρόλος, πάντως, των UFO είναι να συμβάλουν στο να ξεπεραστεί η αντίθεση ανάμεσα στην πενικιλίνη και τη Χιροσίμα.

Ο Μισλέ, αναλύοντας τον ρόλο των μαγισσών κατά τον Μεσαίωνα, γράφει ότι η επαναστατική τους συμπεριφορά πήγαζε από την απουσία ελπίδας που χαρακτήριζε εκείνη την εποχή, την ιδιαίτερα δύσκολη για μια γυναίκα. Η μάγισσα, ως μοναδικός γιατρός για τους ανθρώπους της εποχής εκείνης, ευνόησε την εμφάνιση της σύγχρονης επιστήμης. «Η Σίβυλλα μπορούσε να προβλέπει την ανθρώπινη μοίρα, ενώ η μάγισσα μπορούσε και να επιδρά πάνω της». Η μία διάβαζε το αναπόφευκτα επερχόμενο μέλλον, η άλλη κατάφερνε με τη δράση της να το αποσοβεί. Κάπως αντίστοιχα λειτουργούν σήμερα οι αστρολόγοι και οι εξωγήινοι επισκέπτες. Οι πρώτοι, βασιζόμενοι στην «επιστήμη της εξουσίας των άστρων», διαβάζουν μέσα από τις σχετικές θέσεις των ουράνιων σωμάτων τη μοίρα καθενός από εμάς, ενώ οι εξωγήινοι επισκέπτες είναι ικανοί να επηρεάσουν το πεπρωμένο μας. Ο ρόλος τους φαίνεται να περιορίζεται από την αδυναμία τους απέναντι σε μια πανίσχυρη επιστήμη, η οποία εμφανίζεται σαν το μοναδικό καταφύγιο, χωρίς, ωστόσο, να είναι σίγουρο ότι διαθέτει τα μέσα. Από εδώ πηγάζει και το ένα, αν όχι το κυρίαρχο, χαρακτηριστικό των επισκεπτών. Προερχόμενοι από έναν τεχνολογικό παράδεισο, ξεφεύγουν από τα πλαίσια της ανθρώπινης επιστήμης και συχνά αψηφούν τους νόμους του Σύμπαντος, στους οποίους εμείς οι άνθρωποι πιστεύουμε. Έχοντας τη δυνατότητα να πραγματοποιούν αθόρυβες πτήσεις και να μετακινούνται με απίστευτα μεγάλες ταχύτητες, είναι σίγουρα αόρατοι για τα ανθρώπινα ραντάρ.

Αποτελούν ένα κομμάτι του μέλλοντος, βρίσκονται μέσα σ' αυτό το μέλλον, για το οποίο οι ειδικοί μας λένε και μας ξαναλένε ότι πρέπει να βιαστούμε και να κινηθούμε προς αυτό. Διότι στην εποχή μας το παρόν δεν γίνεται πια κατανοητό με βάση το παρελθόν, αλλά μόνο σε σχέση με το επερχόμενο μέλλον, το οποίο οφείλουμε να οικοδομήσουμε. Σε μιαν εποχή όπου τα βιομηχανικά προϊόντα βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση μεταξύ τους -καθώς ένας υπολογιστής, έξι μόλις μήνες μετά την πρώτη εμφάνισή του, θεωρείται ξεπερασμένος και κάθε νέα τεχνολογία αρχίζει να γερνάει από την πρώτη στιγμή που υιοθετείται- σε μια εποχή που η πληροφορία είναι πραγματικός πλούτος, οι εξωγήινοι αποτελούν στοιχείο ενθάρρυνσης καθώς είναι τόσο «προχωρημένοι» και τόσο μακριά μέσα στο μέλλον, που δεν έχουν καμία ανάγκη να εξελιχθούν. Μπορούν να βρίσκονται σε στασιμότητα ενώ εμείς δεν μπορούμε. Εκείνοι ακίνητοι, εμείς σε αγώνα δρόμου. Εκείνοι αθώοι, εμείς με καθόλου καθαρά χέρια. Να γιατί ο Λακόμπ, ο σοφός ουμανιστής της ταινίας Στενές επαφές τρίτου τύπου, ορθολογιστής αλλά όχι τέλειος, δεν μπορεί να διεισδύσει στο εξωγήινο διαστημικό σκάφος του Σπίλμπεργκ. Σε αντίθεση προς τους  ελάχιστους ενήλικους που κατάφεραν να παραμείνουν αθώοι, εκείνος είναι φορέας του προπατορικού αμαρτήματος της Επιστήμης, το οποίο συμβολίζεται με τη Χιροσίμα. Υποβάλλοντας μας την ιδέα της ύπαρξης ενός κόσμου πολύ μακρινού που δεν αγωνιά για το μέλλον, ενός κόσμου απ' όπου θα μπορούσαμε να ατενίζουμε συνολικά το Σύμπαν, οι εξωγήινοι ενσαρκώνουν την ελπίδα της επιστήμης στον αγώνα της να ξαναβρεί τη χαμένη της αθωότητα.